سیم بکسل یا طناب فولادی یکی از مهمترین اتصالات صنعتی چه در لیفتینگ و چه در زمینه اتصالات و ادوات کشنده محسوب می شود. اطلاعات فنی سیم بکسل ها با توجه به تنوع بسیار گسترده در صنایع مختلف از جمله آسانسور، نفت گاز و پتروشیمی، حفاری، معادن و صنایع ماشین آلات در سایزها، متریال ها و البته ساختار های بسیار مختلفی تولید و عرضه می شوند. بسته به نوع کاربری و محل استفاده سیم بکسل ها از جنس های مختلف فولاد با تنسایل مختلف بصورت گالوانیزه و سیاه و همچنین از گرید های مختلف استنلس استیل 304 و 316 تولید و عرضه می شوند. دسته بندی های بسیار متنوعی از سیم بکسل ها وجود دارند که برخی از آنها با در نظر گرفتن کاربرد مثل سیم بکسل روکش دار، آسانسوری و سیم بکسل حفاری، برخی بر حسب نوع مغزی مثل سیم بکسل مغز فولادی و مغز کنفی، بر حسب نوع و جهت گردش استرند ها مثل سیم بکسل نتاب و بتاب، سیم بکسل روکش دار برخی بر حسب ساختار بافت مثل استاندارد و سیل و گاهی نیز بطور ساده تر بر حسب متریال مثل سیم بکسل فولادی ، فولادی گالوانیزه و استنلس استیل دسته بندی می شوند.
کیفیت سیم بکسل بگونه ای بسته به کاربری و صنعتی که در آن بکار گرفته میشود بستگی دارد هر چند برخی فاکتور های کیفیت ثابت می باشند بعنوان مثال کیفیت متریال بکار رفته در تولید سیم بکسل و کیفیت بعمل آوری مفتول ها که ترد نبوده و دارای سطح صاف و بدون ترک باشند. اما خواصی مانند انعطاف زیاد در یک صنعت برای سیم بکسل مزیت محسوب شده و در صنعتی دیگر ضعف محسوب میشود. کیفیت مقاوم سازی سیم بکسل های فولادی در برابر زنگ زدگی که می تواند بصورت گالوانیزه و یا بکارگیری گریس و روغن بر روی سطح مفتول ها باشد نیز از فاکتور های دیگر کیفی سیم بکسل می باشد.
اطلاعات فنی سیم بکسل ها شامل مشخصه های بسیار فنی و دقیقی چون ساختار، سایز، متریال، تنسایل، استاندارد تولید، آبکاری، روکش و بافت دارند. بنابراین انتخاب سیم بکسل مناسب یک امر کاملا مهندسی بوده و به بالا بردن امنیت و طول عمر بالاتر آنها کمک می کند. چند فاکتور بسیار مهم وجود دارند که هر یک به نحوی در انتخاب چند مشخصه از مشخصات بالا کمک می کنند. اولین فاکتوری که در انتخاب سیم بکسل مورد توجه قرار می گیرد کاربرد آن است. با توجه به نوع کاربرد می توان ساختار، استاندارد تولید و مغزی سیم بکسل که از مهمترین مشخصه های آنها است انتخاب نمود. برای صنایع مختلف ساختارهای مختلف معرفی شده اند که در زیر به این دسته بندی ها بیشتر می پردازیم.
دومین فاکتور که می بایست در انتخاب سیم بکسل با توجه به اطلاعات فنی سیم بکسل مورد توجه قرار گیرد بار وارده به سیم بکسل می باشد که باید بصورت مهندسی و با در نظر گرفتن ضریب اطمینان محاسبه گردد. محاسبه بار وارد به سیم بکسل ما را در انتخاب سایز سیم بکسل روکش دار، تنسایل و متریال بکار رفته در آن که از خصوصیات مهم دیگر سیم بکسل است یاری می کند.
یکی دیگر از فاکتورهای مهم در انتخاب سیم بکسل شرایط محیط کاری آن یعنی میزان حرارت و رطوبت است. در مناطق مرطوب مثل مناطق ساحلی که یکی از پرکاربردترین نقاط استفاده سیم بکسل ها نیز می باشد به منظور جلوگیری از اکسید شدن و زنگ زدگی سیم بکسل ها معمولا بصورت گالوانیزه و حتی استنلس استیل مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است سیم بکسل روکش دار ضد زنگ نمی باشد.
واردات و عرضه انواع سیم بکسل های مغز کنفی و مغز فولادی سایز های مختلف، سیم بکسل های نتاب برای تاور کرین ها، انواع سیم بکسل های روکش دار و افشان، سیم بکسل های چپگرد و راستگرد فولادی و استنلس استیل، برندهای مختلف سیم بکسل کره ای، آلمانی، چینی . سیم بکسل های آسانسوری، حفاری، معدنی، جرثقیل و سیم های مهار. اسلینگ سیم بکسل با بکارگیری سیم بکسل های تمام فولادی اغلب با یکی از ساختار های 6X37، 6X19 و یا برای کاربردی در لیفتینگ بر روی تاور کرین ها با ساختار 19X7 مورد استفاده قرار می گیرد. سیم بکسل فولادی بکار گرفته شده در تولید اسلینگ اغلب با تنسایل بالا و حداقلی 1770 نیوتن بر میلیمتر مربع N/mm2 تولید می شوند.
واردات و عرضه انواع زنجیر های فولادی گرید های مختلف، زنجیر گرید 80، زنجیر گرید 43 و انواع زنجیر لنگر. زنجیر های گرید 100 از فولاد پر کربن تولید شده و روی آنها عملیات حرارتی صورت میگیرد. میزان مقاومت آنها حدود 25 درصد از استحکام زنجیرگرید 80 بالاتر است و بصورت سیاه تولید میشوند. پر مصرف ترین گرید از زنجیر فولادی گرید G80 می باشد که بر روی جرثقیل های سقفی، پولیفت ها و وینچ های زنجیری نیز اتصال پیدا می کند. اسلینگ های زنجیری تک و چند شاخه بعنوان جایگزینی برای اسلینگ های سیم بکسلی در لیفتینگ بار کاربری گسترده ای دارند. از معتبر ترین برند های تولید کننده زنجیر فولادی شرکت کروزبی CROSBY آمریکا می باشد.
جنرال بکسل وارد کننده و عرضه کننده انواع اتصالات سیم بکسل و زنجیر شامل انواع مهارکش های دوسر قلاب ، یکسر حلقه یکسر قلاب و دو سر حلقه، انواع قلاب های کارابین، قلاب دانه گیر و قلاب اس، انواع شکل های ساده و شگل یو، بست سیم بکسل فولادی و استیل، حلقه، رابط زنجیر، گوشواره و کلیه اتصالات لیفتینگ. در اتصالات اسلینگ سیم بکسل و زنجیر، در اتصالات جرثقیل و تاور کرین، در تولید پل ها و سازه های سیم بکسلی از انواع مختلفی اتصالات زنجیر و سیم بکسل استفاده می شود. در حالی که اغلب اتصالات برای اسلینگ های زنجیری و سیم بکسلی یکسان هستند برخی مانند رابط زنجیر مخصوص زنجیر و بست بکسل مخصوص سیم بکسل است.
جنرال بکسل وارد کننده و عرضه کننده انواع ادوات لیفتینگ و جرثقیل های سقفی شامل انواع جرثقیل سقفی برقی و دستی تناژ مختلف از نیم تن تا 10 تن برندهای مختلف کیتو، تی ایکس کا، ایبل و برندهای مختلف ژاپنی، کره ای و چینی. همچنین وارد کننده انواع ادوات لیفتینگ شامل مگنت ها، پولیفت، تیفور، ورق گیر و بشکه گیر. جرثقیل های سقفی در دو دسته اصلی جرثقیل برقی و جرثقیل دستی قابل دسته بندی هستند که جرثقیل های برقی هم بصورت تک فاز و هم بصورت سه فاز مورد استفاده قرار می گیرند. جرثقیل های سقفی در صورتیکه قابلیت لیفتینگ تنها بصورت عمودی را داشته باشند و با قلاب سقفی عرضه شوند به نام دو کاره و در صورت داشتن ترولی بصورت چهار کاره مورد استفاده قرار می گیرند.
ساختار سیم بکسل یکی از اولین و مهم ترین اطلاعات فنی است که جهت خرید و کاربری سیم بکسل مد نظر قرار می گیرد. ساختار سیم بکسل بصورت حاصلضرب دو عدد که عدد اول بیانگر تعداد رشته ها یا استرند ها و عدد دوم بیانگر تعداد مفتول ها در هر رشته می باشد. مهمترین و کاربردی ترین ساختار های سیم بکسل شامل سیم بکسل آسانسوری 8X19، سیم بکسل حفاری و جرثقیل 6X19، سیم بکسل انتصال تاور کرین های که بصورت 19X7 , 35X7 مورد استفاده قرار می گیرند و سیم بکسل های بکار گرفته شده برای لیفتینگ بار بصورت اسلینگ که اغلب با ساختار 6X37 مورد استفاده قرار می گیرند است. ساختار سیم بکسل بصورت مستقین بر مشخصات مکاینیک دیگر مانند مقاومت کششی و انعطاف تاثیر گذاشته و بعد از آن یک حرف انگلیسی مشخص کننده نوع بافت سیم بکسل قرار می گیرد.
سیم بکسل ها با چهار بافت استاندارد، سیل، وارینگتون و فیلر تولید می شوند که هر یک از این ساختار ها مشخصه های متفاوتی از استحکام، انعطاف و طول عمر را به آنها داده و مناسب برای مصرف در صنایع متفاوتی هستند. لازم به ذکر است که برای کاربرد با تنسایل ها وی بسیار بالا، در کشش و سایش بسیار بالا انواع دیگری از سیم بکسل نیز توسط چند تولید کننده بسیار مجرب در دنیا مانند شرکت کاسار تولید می شود که با استاندارد های تولید متنوعی مثل کومپکت، توربوپلاست، سوپر پلاست و استاندارد های دیگر تولید می شوند. در برخی از این استاندارد ها در بین لایه های درونی از مواد پلاستیکی بسیار مستحکمی برای کاهش سایش و افزایش طول عمر سیم بکسل روکش دار استفاده شده است. جنرال بکسل آماده ارائه مشاوره رایگان در امر اطلاعات فنی سیم بکسل به مشتریان گرامی می باشد.
اطلاعات فنی سیم بکسل که مهمترین معیار در انتخاب صحیح این قطعه صنعتی و در نتیجه طول عمر بیشتر، استحکام و امنیت بیشتر نیز می باشند عبارتند از:
بافت سیم بکسل در واقع اشاره به قطر مفتول های بکار گرفته شده در هر یک از استرند ها ها یا رشته ها داشته و مجزا از فرایند گیس بافت سیم بکسل می باشد که برای تولید اسلینگ در لیفتیگ بار انجام می گیرد. قطر مفتول های بکار رفته در هر استرند از سیم بکسل می تواند برابر و یا متفاوت باشد که در مجموع به چهار نوع بافت اصلی و چند بافت ترکیبی می انجامد. آنچه تحت نام بافت سیم بکسل استفاده می شود بر مقاومت کششی، سایش بین لایه ای و بر انعطاف سیم بکسل تاثیر بسزایی دارد. در زیر به معرفی مهمترین بافت های سیم بکسل می پردازیم.
صنعت آسانسور یکی از صنایعی است که از سیم بکسل در زمینه لیفتینگ کابین استفاده بسیار گسترده ای دارد. بسته به وزن کابین و سرعت موتور قطرها و تنسایل های مختلفی از سیم بکسل مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به تاکید دوباره است که شتاب حرکت کابین نقش بسیار مهمی در بار وارده به سیم بکسل آسانسور داشته و تنها این وزن کابین نیست که در مهندسی بار ملاک قرار می گیرد. پر مصرف ترین ساختار سیم بکسل در صنایع آسانسور ساختار 8 استرندی 8X19 با بافت سیل است که معمولا با مغزی الیاف مورد استفاده قرار می گیرد. این ساختار با مغزی الیاف انعطاف بسیار مناسبی را برای سیم بکسل بوجود می آورد تا بر روی درام گردش نماید و جزو اطلاعات فنی سیم بکسل محسوب میشود. از جمله کارخانجات بسیار معتبر تولید کننده سیم بکسل های آسانسوری در دنیا شرکت گوستاولف آلمان می باشد. جنرال بکسل وارد کننده سیم بکسل های آسانسوری برند گوستاولف می باشد
در لیفتینگ توسط تاور کرین ها و جرثقیل معمولا از سیم بکسل نتاب با ساختار های 19X7 و 35X7 استفاده می شود. نحوه گردش استرند های لایه بیرونی و مغزی این ساختار ها برعکس می باشد بگونه ای که در گردش به هر سمت یکی از لایه ها در حال باز شدن و لایه دیگر در حال فشرده شدن است. این پدیده از باز شدن این ساختار جلوگیری می کند. به سبب شکل ظاهری سیم بکسل های نتاب را پوست ماری نیز می گویند. الزام به عدم باز شدن در استفاده جرثقیل و تاور کرین ها به منظور امنیت بالاست چرا که در زمان بالا بردن اجسام هر گونه گردشی موجب ایجاد گشتاور بسیار بالا و از بین رفتن تعادل حمل می شود. از بین دو ساختار متداول سیم بکسل نتاب ساختار با استرند بالاتر و مفتول های ریز تر انعطاف بالاتری نیز دارد. سیم بکسل های نتاب به سبب بافت ریزی که دارند به پوست ماری نیز شناخته می شوند. حداقل تنسایل سیم بکسل نتاب 1770 نیوتن بر میلیمتر مربع است.
سیم بکسل روکش دار معمولا از یک مغزی سیم بکسل از جنس فولاد که معمولا با ساختار 7*7 تولید شده است بهره می برد. سیم بکسل های روکش دار معمولا در سایز های پایین و تا 10 میلیمتر تولید و عرضه میشوند. بر روی سطح خارجی سیم بکسل روکش دار از یک لایه نازک پلاستیکی پوشانیده شده است. هدف اصلی از روکش دار کردن سیم بکسل ها جلوگیری از تماس مستقیم سطح فلزی آنها با اجسام دیگر که معمولا حساسیت بالایی دارند می باشد. از سیم بکسل روکش دار بصورت عمده در باشگاه های ورزشی و برای اتصال استفاده میشود. سیم بکسل روکش دار خواص ضد زنگ ندارد و در صورت نیاز به ضد زنگ بودن می بایست از پوشش گالوانیزه گرم که در دمای حدود 640 درجه به عمق فولاد نیز نفوذ کرده و آن را در برابر خوردگی تا اندازه زیادی مقاوم می کند. بسیاری از سیم بکسل ها امروزه همراه با آبکاری گالوانیزه گرم تولید و عرضه می شوند..
سیم بکسل های گالوانیزه مقاومت در برابر زنگ زدگی نسبتا مناسبی دارند اما باز هم چون این مقاومت با آبکاری حاصل شده و نه بصورت ذاتی در تماس با املاح و نمک ها و کلرید ها دچار خوردگی می شوند. سیم بکسل استیل در گرید های 304 معروف به بگیر (توسط آهنربا) و گرید 316 معروف به نگیر با دارا بودن 18% کروم و 8% نیکل در ساختار خود مقاومت ذاتی مناسبی را در برابر رطوبت و زنگ زدگی دارند. تفاوت این دو گرید در وجود 2% مولیبدنیوم در ساختار گرید 316 است که مقاومت در برابر کلرید ها را به میزان قابل توجهی در ساختار سیم بکسل استنلس استیل 316 بالا می برد. لازم به ذکر است که قیمت سیم بکسل استنلس استیل بسیار بالاتر از سیم بکسل فولادی گالوانیزه است و بدین ترتیب انتخاب بین این دو اندکی با چالش همراه است. چرا که یکی قیمت مناسب تر دارد و دیگری مقاومت طولانی تری دارد.
سیم بکسل ها اغلب بر مبنای مشخصات مکانیکی که دارند انتخاب شده و در سایز های مختلف چه با اهداف لیفتینگ چه با اهداف دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. البته شرایط محیطی نا مساعد گاهی موجب انتخاب و کاربری سیم بکسل ها نه صرفا به واسطه مشخصات مکانیکی آنها بلکه به واسطه مشخصات شیمیایی Chemical Properties آنها صورت می پذیرد که در بحث انتخاب بین سیم بکسل فولادی و استیل و یا نوع آبکاری سیم بکسل فولادی قابل بحث می باشد. البته بدون تردید مشخصات مکانیکی سیم بکسل ها تا اندازه زیادی تابع مشخصات شیمیایی بالاخص متریال می باشد اما فرایند های دیگری نیز بر این مشخصات موثر هستند. در زیر به بررسی مشخصات مکانیکی سیم بکسل ها Mechanical Properties می پردازیم.
آلیاژ های فولادی خوراک صنایع سنگین هستند چرا که اولا به دلیل داشتن درصد بسیاری از عنصر فلزی آهن با فراوانی بالا قیمت مناسب تری نسبت به فلزات دیگر دارند و ثانیا قابلیت تغییر مشخصات مکانیکی از جمله تنسایل را با افزایش و کاهش درصد کربن دارند. علاوه بر این آلایژ های فولادی را می توان با فرایند حرارتی به سادگی سخت کاری نمود. تمامی این مزایای فولاد با یک عیب بزرگ نیز همراه است و آن زنگ زدگی فولاد در صورت عدم محافظت سطحی می باشد. از این رو سیم بکسل فولادی را می بایست به روشی در برابر خورنده های محیطی محافظت نمود.
زنگ زدگی سیم بکسل فولادی در تماس با آب، رطوبت و انواع اسید ها مانند باران های اسیدی بر اثر اکسید شدن آهن یا از دست دادن الکترون عنصر آهن در ترکیبات آلیاژی فولاد می باشد. از این رو محافظت سیم بکسل فولادی در برابر زنگ زدگی به مفهوم محافظت سطحی مفتول های سیم بکسل می باشد. یکی از ساده ترین و قدیمی ترین روش های محافظت سطحی سیم بکسل فولادی استفاده از روغن و یا گریس بر روی سطح سیم می باشد که از تماس مستقیم آب و رطوبت با سیم جلوگیری به عمل می آورد. البته با توجه به اینکه روغن و گریس در تماس با بسیاری از اسید ها شسته می شوند این نوع مقاوم یازی محدودیت هایی در کاربری دارد.
محبوب ترین روش مقاوم سازی سیم بکسل های فولادی روشک آبکاری گالوانیزه می باشد. در این روش از یک فلز با میل الکترون دهی بالاتر از آهن مانند زینک یا روی استفاده می شود. فرایند آبکاری گالوانیزه به دو روش گالوانیزه سرد و گرم صورت می پذیرد که منجر به قرار گیری یک لایه نازک از فلز زینک بر روی سطح بیرونی مفتول های فولادی سیم بکسل می شود. فرایند گالوانیزه سرد در دمای کمتر و حدود 240 درجه فرایند گالوانیزه گرم در دمای بسیار بالاتر و حدود 600 درجه صورت می پذیرد. بدیهی است که ضخامت لایه روی قرار گرفته بر روی مفتول های سیم بکسل فولادی که به روش گالوانیزه گرم آبکاری می شوند بیشتر و مقاومت محیطی بسیار بالاتری را نیز نسبت به سیم بکسل گالوانیزه سرد پدید می آورند. لازم به ذکر است که استفاده از روکش PVC در تولید سیم بکسل روکش دار از روش های مقاوم سازی سیم بکسل فولادی در برابر زنگ زدگی نمی باشد.
روش های نام برده تنها برای مقاوم سازی سیم بکسل های فولادی مورد استفاده قرار می گیرند چرا که سیم بکسل استیل دارای مقاومت ذاتی در برابر زنگ زدگی است. این مقاومت بر اثر بکارگیری عناصر فلزی قدرتمندی مانند کروم و نیکل و حتی مولیبدنیوم (در ساختار سیم بکسل استیل 316) می باشد که با درصد های بالایی در آلیاژ های استیل یافت می شوند. این فلزات از آهن فعال تر بوده و پیش از آهن میل به از دست دادن الکترون دارند.